Taco lavaşı gerek evdeki kolay yapımı gerek hazır alınarak pratikliği ile mutfaklarda yer almıştır. Bugün hemen hemen herkesin, özellikle Meksika mutfağına ilgisi olanların gözünden kaçmayan yiyeceklerden bir tanesi tacodur. Lavaşı ile inanılmaz lezzetli dolguları ve garnitürleri ile olmazsa olmaz sosları ile tacolar her ortama ayak uydurabilen nadir yiyeceklerdendir. Ülkemizde de uzun bir süredir etkisini göstermektedir. Tacolar benzersiz görünümü, hamurunun hafif dokusu, iştah açan iç malzemeleri ile pek çok ekmek arası yiyecek ile yakınlık göstermektedir. Bu nedenle de diğer ülkelerin mutfaklarına olan benzerliği ile popülerliğini arttırmıştır.
Özellikle restoranlarda ve kafelerde servis edildiği gibi sokak yemekleri, fast food kültürüne de girmiştir. Bu da insanların ilgisini daha çok çekmiştir. Özellikle ev ortamında, kalabalık davetlerde sıklıkla tüketilir olmuştur. En ilgi çekici yanı elbette lavaşın yapısıdır. İster hazır alınabilen ister evde yapılabilen bir ürün olması bugün en çok tüketilen Meksika yemeklerinden bir tanesi olmasını sağlamıştır.
Taco Nedir?
Taco, Meksika kökenli, göz alıcı iç karışımı ile dünyaya yayılmış olan bir lezzettir. Geçmişi ve tarihi uzun, kimi yerleri acı doludur. Günümüzdeki hâlini alana kadar bir iki ufak değişiklik yaşamıştır. Yine de hâlâ orijinal Meksika tacosu yiyen, satan, hamurunu yapanlar bulunmaktadır. Her orijinal yemekte olduğu gibi taco da tüm farklı hâlleri ile hiçbir zaman beğeni kaybetmemektedir. Taco pek çok yiyecek ile benzerlik gösterdiği için “taco nedir” sorusu ile sıklıkla karşılaşılmaktadır.
Taco dediğimiz gibi Meksika kökenli bir yiyecektir. Lavaşının ya da ekmeğinin arasına istenilen iç dolguların ve garnitürlerin sarılması ile birlikte servis edilir. Orijinal üründe mutlaka salsa sos vardır. Yine orijinalinde lavaş mısır unu ile yapılmakta, iç dolgusunda taze balık, karides, tavuk gibi et çeşitleri kullanılmaktadır. Kişniş, beyaz soğan tercih edilmektedir. Evlerde taze olarak hazırlanan ve istenildiği anda da iç dolguları ve sosları ile servis edilmektedir. Mısır Meksika’da ilahî açıdan da önemli bir üründür. Dolayısı ile mısır unundan yapılan bir ürün de göze çarpmaktadır. Halk için besleyici, sağlıklı ve lezzetli bir üründür. Önem verilir. Maden işçilerinin en değerli besin ögelerinden bir tanesi olmuştur.
Taco Lavaşı Nedir?
Taco lavaşı, taco, burrito, wrap gibi Meksika yiyeceklerinin ana malzemesidir. Yemekler bu lavaşın arasına doldurulup servis edilmektedir. Lavaş için ekmek ya da kabuk, yufka gibi isimler de kullanılmaktadır. Bu tamamen ürünün hangi yiyecekte kullanılacağına bağlıdır. Taco kullanımında biraz daha kabuksu ve sert olan yapısı ile biraz daha nemli ve yumuşak yapısı olanı bulunmaktadır. Bunun nedeni farklı un çeşitliliği ve ürünün ülke dışına çıkarak popülerlik kazanmasıdır.
Taco lavaşının orijinal tarifi; hakiki mısır unu, sızma zeytinyağı, ılık su ve tuzdur. Bu malzemelerin yoğrulması ve dinlendirilmesi ile bir hamur elde edilir. Hamur dinlendikten sonra eşit parçalarla bezeler hâlinde bölünür. Ortalama 7 santimlik lavaşlar hâlinde açılır. Isıyı görme süresi oldukça kısadır. Arkalı önlü 1 dakika kadar tava üzerinde pişer. Kenara alınır ve üzerleri nemli bir bez ile örtülür. Böylece taze, nemli yapısını koruyacak ve kurumayacaktır.
Sonrasında da istenilen iç malzemeler ve garnitürler ile doldurulur. Sarılı ve sosu gezdirilir, servis edilir. Her yemekte olduğu gibi zaman içerisinde değişim görmektedir. Özellikle maden işçileri için daha hızlı bir servis imkânı sunulmaktadır. Meksikalı işçiler Amerika’daki tren yolları ve madenlerde çalışırken yine daha hızlı servis edebilmek için günümüzdeki U şekli kabuklar hâlinde sunmuştur. Bu daha sonra Amerikalı bir girişimci tarafından patenti alınarak popülerlik kazanmıştır. Fakat asıl şekil Meksikalı işçilerden gelmektedir.
Taco Lavaşının Özellikleri
Taco lavaşının özellikleri kullanım yerlerine göre farklılık gösterebilir. Fakat genel anlamda lavaşın kendine has bir yapısı vardır. Bu yapı ya nemli, sıcak, yumuşak ve kıvrılabilen bir hâlde olmalıdır ya da biraz daha sert kabuğumsu dokuda ve şekil verilmiş hâlde olmalıdır. Taco lavaşı orijinaline bağlı kalınarak yapılırsa mısır unu ile yapılabilir. Bu da ona mısır aromasını baskın bir şekilde verebilir. Genellikle tacolarda tercih edilebilir. Fakat her taco lavaşı mısır unu ile yapılmamaktadır, dediğimiz gibi tercihe ve kullanım yerine göre değişebilir.
Mısır unlu tacolar renk ve tat açısından belirgindir ve orijinaldir. Özel kaplarda pişirilebilir ya da piştikten sonra şekil alması sağlanabilir. Böylece günümüz tacoların elde yenme şekline olanak sağlar. Fajita gibi yiyeceklerin altına da yerleştirilebilmektedir. Tam buğday unu ile yapılan tacolar besleyicidir. Gluten oranı düşük. Daha nemli, ince katmanlı hamurlardır. Lavaşların içlerine yerleştirilen ürünler ile kıvrılması mümkündür.
Taco haricinde de burrito, wrap gibi dürüm benzeri yiyeceklerin yapılmasında kullanılabilir. Özellikle buğday unu ile yapılan lavaşlarda nötr bir tat olduğu için hem tuzlu hem de tatlı ürünlerin elde edilmesinde de fayda sağlamaktadır. Aynı zamanda bu lavaşların yine buğdaydan dolayı renginde de hafif bir kahverengilik bulunmaktadır, mısır unu ile yapılan lavaşlar daha sarıdır.
Lavaşın Taco Dışında Kullanım Alanları
Taco yapımında kullanılan lavaşlar bazen ekmek ya da kabuk olarak da adlandırılabilmektedir. Bunun nedeni tacoları kimi zaman küçük dürümler hâlinde sararak kimi zamanda elimizde bir kabuk içerisinde tutarak yediğimiz içindir. Bir sandviç, bazen bir dürüm olabilen lavaşlar taco dışında da inanılmaz lezzetler ortaya çıkarabilmektedir. Bilindiği gibi Meksika tacosu dediğimizde aslında daha çok minik dürümler akla gelmektedir. Mısır unu ile yapılmış olan, içerisine taze balıketi, kişniş, beyaz soğan gibi malzemelerin konularak sarıldığı dürümler. Amerikan tacosu dediğimizde de daha sert bir yapıda olan, hafif bükülerek u şeklinde bir kabuk hâlini alan tacolar akla gelir. Bu tacolar daha çok elde tutularak yeme imkânı sunar. Fakat lavaşlara farklı Meksika yemeklerinde de rastlanılmaktadır.
Burrito, fajita, wrap, enchilada, quseadilla gibi. Burrito ve wrap daha çok dürüm benzeridir. Taconun sarılması gibi daha büyük açılan lavaşlar içerisine malzemelerin konulup sarılması ile ortaya çıkmaktadır. Enchiladada daha çok tavuk, fasulye, sebze gibi malzemeler lavaşlar doldurularak fırınlanmaktadır. Quesadillada peynir, ızgara tavuk, soğan kullanılarak hazırlanan ürün kızartıldıktan sonra servis edilir. Ayrıca lavaşlar buğday unu ile yapıldığında meyveler, bal, reçel, krema, çikolata sosları ile hazırlanarak da tatlı lezzetler de elde edilebilir. Lavaşın taco dışında kullanımı isteğe ve damak zevkine göre değişiklik gösterecektir.
Taco Lavaşının Dünya Mutfağındaki Benzerleri
Taco lavaşının dünyada mutfağındaki en benzer kullanım noktalarından bir tanesi Türkiye’dir. Türk mutfağındaki lavaş ve yufkaların börek, dürümler, gözlemeler, çeşitli hamur işleri oldukça benzerdir. Aynı zamanda Asya ve Afrika mutfağında, İspanya ve İsveç mutfaklarında da benzer lavaş türlerine rastlanılmaktadır. Elbette un, yağ ve su ile birlikte oldukça temel bir ekmek hamuru elde etmek mümkündür. Mutfaklar tarih boyunca birbirinden etkilenmiştir. Benzer ürünlerin ve tatların da ortaya çıkması doğaldır. Yine de her mutfağın kendi baharatı, aroması ve el işçiliği benzersizdir.